ULAŞTIRMA ve Altyapı Bakanlığı Denizcilik Genel Müdürlüğü, 6 Kasım’da İstanbul Boğazı’nın ticari gemi geçiş trafiğine kapatarak endüstriyel balık avlama gemilerine açılacağını açıkladı. Karar tartışmaları da beraberinde getirdi. İstanbul Üniversitesi Su Bilimleri Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Saadet Karakulak, “İstanbul Boğazı, Marmara Denizi de dahil aslında bir biyolojik koridordur. Balık stoklarını olumsuz etkileyecektir. Yapılan uygulama çok avcılığın yapılmasına yol açacak” dedi. Karar, endüstriyel balık avcılığı yapanları sevindirirken, amatör balıkçıların ise yansısına neden oldu.
Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı Denizcilik Genel Müdürlüğü tarafından 6 Kasım’da İstanbul Boğazı’nı 00.00 ile 14.00 saatlerinde sadece endüstriyel balık avlama gemilerine açma kararı alındı.
Kararda, “İstanbul Boğazı’ndaki deniz trafiğine çapariz verilmemesi emeliyle, Bölge Liman Başkanlığı tarafından belirlenecek seyir emniyeti ve deniz güvenliğinin tesisine yönelik önlemlerin eksiksiz yerine getirilmesi ve denizcilere duyurusunun yapılması, İstanbul Gemi Trafik Hizmetleri Merkezi’nin ikaz ve tavsiyelerine eksiksiz uyulması, bölgeyi kullanan lokal trafik kullanıcılarının mevzu hakkında bilgilendirilmeleri kaydıyla, İstanbul Boğazı’nın tek sefere mahsus olmak üzere 6 Kasım 2022 tarihinde 00.00 ila 14.00 saatleri ortasında ticari gemi geçiş trafiğine kapatılacak balık avcılığı için balık avlama tekne-gemilerine açılması talebi uygun görülmüştür” denildi. Endüstriyel balıkçılar kararın hem vatandaşın hem de kendilerinin menfaatine olduğunu savunurken, amatör balıkçılar ise duruma reaksiyon gösterdi.
SORUMLULUK TARIM VE ORMAN BAKANLIĞI’NINDIR Kararın bürokratik açıdan da yanlış alınan bir karar olduğunu söz eden İstanbul Üniversitesi Su Bilimleri Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Saadet Karakulak “Balıkçılık idaremizden Tarım ve Orman Bakanlığı Balıkçılık ve Su Eserleri Genel Müdürlüğü sorumludur. Onun yetki alanında ve su eserleri bildirimiyle balıkçıların hangi alanda avcılık yapıp yapamayacağı, yönetmeliklerle belirlenir. Karar verilirken balık stoklarımızın durumlarına nazaran karar verilmesi gerekiyor” dedi.
BALIK STOKLARINI OLUMSUZ ETKİLEYECEKTİR Prof. Dr. Karakulak, “İstanbul Boğazı, Marmara Denizi de dahil aslında bir biyolojik koridordur. Bu biyolojik koridorda balıklar göç etmektedir. Balıklar bu göçü gerçekleştirirken İstanbul Boğazı’nda durarak kendi bedenlerini farklı ortama adapte etmeye çalışırlar. Bu koridorlarda çok balıkçılığın yapılması, endüstriyel balıkçılığın ağır olması. Balık stoklarını olumsuz etkileyecektir. Bu koridorun balıkların geçişi için daima açık olması lazım” diye konuştu. AŞIRI AVCILIĞIN YAPILMASINA YOL AÇACAK Dönem itibariyle palamut ve lüfer avcılığının yapıldığını söz eden İstanbul Üniversitesi Su Bilimleri Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Saadet Karakulak, “İstanbul Boğazı’nda en çok bu iki tıbbın avcılığı kelam konusu olacak. Palamut azalmış olabilir. Şu an lüfer geçişi daha fazla. Bunların üzerinde av baskısı oluşturacağız. Hasebiyle, iki tıp de son yıllarda stokları azalan cinslerimiz. Yapılan uygulama çok avcılığın yapılmasına yol açacak” sözlerini kullandı. BALIKÇILIK KAYNAKLARIMIZ YÜZDE 40 ORANINDA AZALDI Av ölçülerine bakılarak hangi balıkların azalabildiğinin görüldüğünü lisana getiren Prof. Dr. Karakulak, “Maalesef balıkçılık kaynaklarımız yüzde 40 oranında azaldı. Evvelden 500-600 bin ton olan denizlerde yapılan av ölçülerimiz 328 bin tonlara düştü. Bu da stoklarımızın azaldığını bize göstermekte” dedi. Müsilaj Bilim ve Teknik Heyeti’ndeki bilim konseyi raporundan da kelam eden Karakulak, “Bu raporda da aslında İstanbul ve Çanakkale Boğazı’nda kesinlikle av baskısının azaltılması Marmara Denizi’nde balıkçılığın sonlandırılması önerilmekte” hatırlatmasında bulundu.
BALIKÇILARIN DA HALKIN DA MENFAATİNE Kararı pahalandıran 40 yıldır balıkçı Zati İritaş, “Çok hoş bolluk var bu sene. Bu sene hiç görülmediği kadar palamut var. Biraz satıcılardan şikayetçiyiz. Bu karar kesinlikle ki bizim faydamıza zira balık geçişleri kısa bir periyotta oluyor. Bu periyotta, ne kadar balık avlanırsa balıkçıların da halkımızın da menfaatinedir. Gemi trafiği problemli bir durum. Gemi trafiği çok fazlalaştı. Bu istikametten müsamaha gösterirlerse uygun olur. Kesinlikle fiyatları da etkiliyor. Balık bol olduğu için fiyatlar bu türlü, bol olmasa herkes yiyemez” diye konuştu.
YILLARDIR İSTEDİĞİMİZ BİR ŞEYDİ 20 yıldır profesyonel olarak balıkçılık yapan Mehmet Emin Torlak da, “Boğaz’ın belli günlerde kapanması balıkçıların yıllardan beri istediği bir şeydi. Balıkçıların geliri artacak ancak o gün hava nasıl olacak, o gün özgür diye de çok balık tutulacak diye bir şey yok. İstanbul Boğazı’nı bütün olarak düşünürsek, endüstriyel balıkçıların avlandığı yer aşağı üst yüzde 5’i 6’sı. Kireçburnu, Sarıyer, Beykoz’da avlanabiliyoruz. Öbür kalan yerlerde avlanamıyoruz. Hür olduğunda da boğazın her tarafında avlanamayız. Devletin bu türlü bir imkan vermesi, makul günlerde ek gelir olup işimize yarayabilir” dedi.
AMATÖR BALIKÇILAR KENDİ KOVASINI DOLDURMA PEŞİNDE Torlak, amatör balıkçıların karara karşı reaksiyonuna ait, “Amatör balıkçılar kendi kovasını doldurma peşinde. Endüstriyel balıkçılar o denli değil. Endüstriyel balıkçıların yanında binler çalışıyor, tedarik zincirleri var. Bu tutulan balıklar, Türkiye’nin her tarafına hatta yurt dışına bile ihraç ediliyor. Yalnızca oradaki insan kovasını dolduracağım diye düşünüyor. 4 mevsim endüstriyel balıkçılık olmaz. Eylül, ekim, kasım azamî aralık ayında olur. Geriye kalan kısımda boğazda balık olmaz. Yatak balığı olur onda da endüstriyel balıkçının işi olmaz. Sportif manada çalışanlar tutabiliyor. Bizim için 3 aylık bir vakit var bunun da muhakkak günlerde açılması hoş bir şey. Kimsenin bu işten bir ziyanı olmaz” tabirlerini kullandı.
TİCARİ GEMİLERDEN ÖTÜRÜ BEŞERLER RAHAT AVLANAMIYOR Yaklaşık 40 yıldır balıkçı olan Adil Şahin de, “Çok olumlu bir karar. Balığın göç mevsimi. Ticari gemilerden ötürü beşerler rahat avlanamıyorlar. Avlarını istedikleri üzere kurup kaldıramıyorlar. Hasebiyle balık geçip gidiyor. Bunu mümkün olduğunca kıymetlendirmek gerekiyor. Olumlu bir karar. Ne kadar çok balık tutarsak fiyatlar da o kadar ucuzlayacak. Bu da halka tesir edecek. Halk ucuz balık yiyecek. Ticari gemiler rotalarından hiç şaşmıyor. Tekneler önlerine denk geldiği vakit kaçmıyorlar. Daima sen kendini korumak zorundasın, tehlike altındasın. Daima balıkçı kendini kollamak zorunda” diye konuştu.
ÖNÜMÜZDEKİ SENE BOĞAZA BALIK GİRMEYECEK Amatör olarak hem boğaz kesitinde hem de Unkapanı’nda balık tutanlar ise kararın kendileri için de olumsuz olduğunu söyledi. Saat 8’den beri balık için oltasını atıp bekleyen Osman Yağmur, “Çok kıyıya gelip, balık yuvalarını dağıtıyorlar. Biz de balık yakalayamayız. Bizim için makus olur. Onlar silip süpürecekler. Balıkların yuvalarını yıkacaklar” sözlerini kullandı. Yaklaşık 15 yıldır her hafta sonu balık tutmaya gelen Mehmet Çolak, “Bu vakitte palamutla çinekop çok geliyor. Kıyıdaki balıkları trollcüler toplayacak. Yavrusundan tutun her şeyine kadar alacaklar. Önümüzdeki sene boğazımıza balık girmeyecek. Bu felaket. Bunun tedbiri olması lazım” diye konuştu. Halil Özdoğan, “Ben bilhassa izmarit için bekliyorum. Havaların soğumasıyla balık azaldı. Onların yakaladığı balıklar daha değişik. Avlanma formları de değişik. Ben pek etkileyeceğini sanmıyorum. Balık bitmez, bol” dedi.
– Karaköse