DİSK üyeleri, Amasra’da 14 Ekim’de, Türkiye Taşkömürü Kurumu’na (TTK) ilişkin bir ocakta meydana gelen maden faciasına karşı bugün İstanbul İŞKUR önünde hareket yaptı. “Bartın, üzgünüz, öfkeliyiz” yazılı pankart açılan harekette, “Bartın’ın hesabı sorulacak”, “Kaza, mukadderat değil, bu bir cinayet” ve “Çalışırken ölmek istemiyoruz” sloganları atıldı.
DİSK Genel Lideri Dilek Çerkezoğlu, harekette yaptığı konuşmada, 2014’teki Soma maden faciasının akabinde “Hiçbir şey artık eskisi üzere olmayacak. Bütün tedbirler alınacak” denildiğini anımsattı. “Ama hiçbir şeyin değişmediğinin ve bu katliamların devam ettiğinin hepimiz tanığıyız” diyen Çerkezoğlu, şunları söyledi:
Dün tekrar yapılan açıklamalarda ‘Gerekli önlemler, tedbirler alınacak’ dediler lakin biz yaşıyoruz ve görüyoruz ki yaşanan bu bütün iş cinayetlerinde, daha sonrasında ne tesirli bir kontrol ve yaptırım düzeneği hayata geçirildi ne gerekli tedbirler alındı ne de bu yaşananların gerçek sorumluları yargılandı. Soma katliamından sonra şu anda bir tane tutuklu yok. Bu süreçte gerçek manada sorumlu olanlar, bu sürecin direkt sorumluları ve siyasi sorumluları, hiçbir biçimde yargılanmadı. O nedenle biz, iş cinayetlerinde adalet istemeye, adalet için uğraş etmeye devam ediyoruz. Bartın’da yaşanan iş cinayeti sonrasında, birinci saatlerden itibaren arkadaşlarımız oradaydı. Günlerdir ‘Çalışırken ölmek personellerin yazgısı değildir’ diyerek DİSK olarak iş yerlerinden alanlara, meydanlara kadar reaksiyonumuzu tabir ediyoruz, sesimizi yükseltiyoruz, yapılması gerekenleri bir sefer daha söz ediyoruz.
“ARADAN GEÇEN 18 YILDA…”
Bir sefer daha bu sürecin takipçisi olacağımızı, sorumluların cezalandırılması için seferber olacağımızı söylüyoruz. Günlerdir iş yerinde DİSK’e bağlı bütün iş yerlerindeki çalışanlar, DİSK’li personeller; acısını, yasını paylaşıyor, yakasında kokartlarla çalışıyor, iş yerlerinde bildirilerimiz okunuyor. Alanlarda, meydanlarda bu süreci takip edeceğimize dair açıklamalar yapılıyor. Dün de DİSK heyeti olarak Bartın Amasra’daydık. Evvel maden alanında, bilim insanlarının, bahsin uzmanlarının eşliğinde maden alanını gördük. Bartın, o bölgedeki maden rezervlerinin en büyük olduğu alanlardan bir tanesi. Uzmanlarımızın söylediğine nazaran, 608 milyon ton çıkarılabilir kömür rezervinin olduğu bir alan. Bunun yalnızca 16 milyon tonu kamu tarafından, TTK tarafından işletiliyor. Yaklaşık 600 milyon ton kömürün işletmesi için de 2000’li yılların başından itibaren başlayan özelleştirme çalışmaları, en son 2005 yılında bir özel şirkette yapılan mutabakatla, rödovans kontratıyla tamamlanmış. O kontrata nazaran, küçük bir detay üzere görünüyor fakat madenlere nasıl bakıldığını göstermesi açısından kıymetli. 2005 yılında bu özel şirketle yapılan rödovans kontratına nazaran, 3 yıl içerisinde gerekli çalışmalar yapılacak ve kömür madeninin çıkartılmasına başlanacakken ortadan geçen 18 yıla karşın hiçbir üretim olmamış ve hiç kimse de bunun hesabını dahi sormamış. Orada yaşanan tablo bu.
“AÇIKÇA ÖNLENEBİLİR ÖLÜMLERDİR”
Ardından Amasra Belediye Liderimizle bir görüşme yaptık. Yöre halkıyla çeşitli görüşmeler yaptık ve sonra da 14 Ekim akşamı madende hayatını kaybeden emekçi kardeşlerimizin aileleriyle buluştuk, onları ziyaret ettik, başsağlığı diledik. Evladını kaybetmiş anneler, babalar; acı tarifsiz. Gencecik yaşında eşini kaybetmiş bayanlar ve daha çok küçük yaşta babasını kaybetmiş çocuklar. Hatta daha doğmamış çocuklar. Babasını kaybetmiş, doğmamış çocuklar vardı. Bir kere daha söylemek istiyoruz ki yaşananlar hiçbir biçimde kaza da değil, yazgı de değil. Madenlerde yaşanan bu tablo, memleketin normali değil, madencinin mukadderatı hiç değil. Bugün madenlerde yaşananlar, bu katliamlar, bu vefatlar, açıkça önlenebilir ölümlerdir. O nedenle her biri bir iş cinayetidir. Madenlerde yaşadığımız bu kara tablonun nedeni, bütün iş yerlerinde yaşadığımız personel sıhhati, iş güvenliği alanında yaşadığımız bu kara tablonun nedeni, madende yerin 7 kat tabanına giren personelin hayatıyla oradaki bir kazma sapı ortasında, rastgele bir iş makinesi ortasında yahut inşaatın 28’inci katına çıkan bir emekçinin hayatıyla oradaki bir asansör vidası ortasında hiçbir fark görmeyen sermaye zihniyetinin sonucudur.
“BU BAHT YALNIZCA TÜRKİYE EMEKÇİ SINIFI İÇİN Mİ VAR?”
Bu yaşananlar, madenlerden inşaatlara, fabrikalardan belediyelere, hastanelere kadar bu ülkenin tüm kıymetlerini ve hoşluklarını üreten emekçilerin, işçilerin hayatını ve orada alınması gereken personel sıhhati, iş güvenliği tedbirlerini bir maliyet ögesi olarak gören zihniyetin bir sonucudur. Madenlerde yaşananlar, üretim zorlamasının, ‘hadi hadi’ sisteminin bir sonucudur. Dün bir madenci babası söyledi, ‘Madende epeydir meseleler yaşandığını anlatıyordu oğlum’ dedi. ‘Hatta kısa bir müddet sonra madende bakım nedeniyle çalışmaya orta verileceğini söylüyordu fakat yıl başına kadar yetiştirilmesi gereken bilmem kaç milyon ton kömür varmış. O nedenle çalışmaya devam ettiklerini söylemişti’ dedi. İşte üretim zorlamasının kendisi. Yani aslında yaşadığımız tablo, tümüyle bu zihniyetin sonucu ve ülkeyi yöneten siyasi iktidar ve iktidarın sözcüleri, yaşananları hâlâ ‘kaza’ diye, ‘kader’ diye nitelemeye çalışıyor. ‘Kader planı’ diyorlar. Buradan sormak istiyoruz. Bu mukadderat yalnızca Türkiye emekçi sınıfı için mi var? Dünyanın her yerinde maden var. Dünyanın her yerinde milyon tonlarca maden çıkartılıyor ve Memleketler arası Çalışma Örgütü’nün bilgilerine nazaran madenlerde ölümlü iş kazalarının en fazla olduğu ülkelerden bir tanesi Türkiye. Yani bu, mukadderat değil. Bütün bunlar önlenebilir ölümlerdir.
“BU KARA TABLONUN NEDENİ, TOPLUMSAL DEVLETİN TASFİYESİDİR”
Yıllardır emekçi sıhhati, iş güvenliğindeki bu kara tablonun ortadan kaldırılması için yapılması gerekenleri söylüyoruz, anlatıyoruz. Yetkilileri, sorumluluk sahibi olduğu için, yetki sahibi olduğu için bu adımları atması gerekenleri, gerekli adımları atmaya çağırıyoruz. Hepimiz yaşayarak görüyoruz ve biliyoruz ki personel sıhhati, iş güvenliği alanında madenlerdeki bu kara tablonun nedeni, toplumsal devletin tasfiyesidir, toplumsal devletin gereğinin yerine getirilmemesidir. Madenlerdeki bu ölümlerin nedeni, her şey den evvel bilimden uzaklaşılmasıdır. Madenlerdeki bu ölümlerin nedeni, maden emekçilerinin, personel sınıfının sendikasız, örgütsüz bırakılması ve emeğin zayıflatılmasıdır. Yani gereksinimimiz olan şey, bahtın planı değil, bilimin ve emeğin planıdır. Yani toplumsal devletin gereğinin yerine getirilmesi, yani bilim ne emrediyorsa, üretim zorlaması, maliyet derdi olmadan o madenlerde o tedbirlerin alınmasıdır gereksinimimiz olan. Muhtaçlığımız olan, personellerin sendikalaşmasının, kendi hayatı hakkında kelam ve karar sahibi olmasının önündeki pürüzlerin bir bir kaldırılmasıdır.
Maden emekçilerinin ailelerine yüklü ölçüde paralar dağıtıldığını ve birebir vakitte geçtiğimiz hafta hastanede de gördük, yaralıların ailelerinin bütün gereksinimlerinin karşılandığını görüyoruz. Kesinlikle yapılacak, alışılmış ki yapılmalıdır. Bunların hiçbiri lütuf değildir lakin problem, o çalışanların hayatta kalmasını sağlamaktır. Toplumsal devlet, madenlerde hayatını kaybeden maden çalışanlarının cansız vücutlarını yer altından süratlice çıkaran ve başsağlığı dileyen değil, emekçilerin çalışırken ölmesini engelleyebilen devlettir. O nedenle biz, ülkeyi yöneten siyasi iktidarı gerçeklerle yüzleşmeye ve bu noktada adımları atmaya çağırıyoruz.
“BU ZİHNİYET DEĞİŞMELİDİR”
Yıllardır söylüyoruz; personel sıhhati, iş güvenliği alanındaki bu kara tablonun ortadan kalkması için üç tane temel yapısal adım atılmalıdır öncelikle. Birincisi; 10’uncu yılını dolduran, 6331 sayılı Yasa da dahil olmak üzere bu alandaki temel zihniyet değişmelidir. Yani emekçi sıhhati, iş güvenliği alanını piyasaya açan bu zihniyet değişmelidir. İkincisi; emekçi sıhhati, iş güvenliği alanı tümüyle bilim insanları, üniversiteler, ilgili meslek örgütleri ve sendikaların kontrolünde bağımsız bir alan olarak işletilmelidir. Üçüncüsü de en güzel maddeyi da yapsanız, en âlâ sistemi de kursanız bir tane kontrol sistemi var ki onun yerini hiçbir şey tutmaz. O da emekçinin kendi kontrolüdür, öz kontrolüdür. Bunun ismi da sendikadır. Bunun yolu da sendikadır. O nedenle personellerin kendi öz örgütü olan sendikalarında örgütlenmesinin önündeki tüm manilerin kaldırılması gereklidir.
“MÜCADELE ETMEK HEPİMİZİN BOYNUNUN BORCU”
Eğer iş cinayetlerindeki bu tabloyu değiştirmek istiyorsanız daha fazla toplumsal devlet ve toplumsal haklar olacak. İş cinayetlerindeki bu tabloyu değiştireceksek her şeyden evvel bilimin sesine kulak verilecek. Personellerin sendikalaşmasının, örgütlenmesinin önündeki maniler kaldırılarak, emeğin güçlenmesi sağlanacak. DİSK olarak bir sefer daha bu sürecin takipçisi olacağımızı ve sorumluların hesap vereceği bir sürecin gerçekleşmesi için seferber olacağımızı ve gündemde tutacağımızı söylemek istiyorum. Hani şair demiş ya ‘En fazla bir yıl sürer 20’nci asırda vefat acısı’. 21’inci asırda 3-5 gün sürmesini daima birlikte engellemek ve Amasra’da yaşanan, daha evvel madenlerde yaşanan; inşaatlarda, fabrikalarda yaşanan iş cinayetlerini gündemde tutmak ve bu bahiste gerekenlerin yapılmasını sağlamak, bunun için uğraş etmek hepimizin boynunun borcudur.
“ÖLÜMLERİ ÖNLEMENİN YOLU HESAP SORMAKTAN GEÇER”
Ölümleri önlemenin bir yolu, hesap sormaktan geçer. Emekçi vefatlarında sorumluluğu olanlar hesap vermediğinde, bugünkü üzere elini kolunu sallayarak dolaşmaya devam ettiğinde, ihale ve terfiler almaya devam ettiğinde biz bu iş cinayetlerini engelleyemeyiz. Biliyoruz ki temel problem, emekçilerin ömrünü bir maliyet ögesi olarak gören bu sermaye zihniyetinin ve bu sermaye sisteminin değişmesi kuraldır. Yani sermayenin faydasına değil, personel sınıfının, işçilerin emeğin faydasına bir toplumsal tertiptir. Yani adalet temelinde; eşitlik, özgürlük temelinde, sendikal hakların kullanıldığı, demokrasinin tüm kurum ve kurallarıyla işlediği yeni bir toplumsal tertiptir iş cinayetlerini önleyecek olan. Yani emeğin Türkiye’sidir. Birebir vakitte tek bir emekçinin çalışırken hayatını kaybetmediği bir çalışma hayatını ve bir toplumsal tertibi kuracağımıza olan inancımızı ve bu bahisteki kararlılığımızı bir defa daha tabir ediyoruz.”